بررسی کاربرد و ویژگی ورق آلیاژی در آهن لند

ورق آلیاژی به نوعی از ورق های فلزی گفته می شوند که در ماده اولیه ساخت آن ها از آلیاژهای متفاوتی استفاده شود. آلیاژ کلمه‌ ای فرانسوی می باشد که به معنای ترکیب کردن است.

کشورمان ایران در کنار سایر کشور های خاورمیانه ای همچون کشور ترکیه، کشور عربستان و کشور امارات، تنها واردکنندگان ورق آلیاژی در خاورمیانه هستند. طبق آمارهای سال ۲۰۱۶، حدود ۹/۵ درصد از کل صادرات جهانی ورق های آلیاژی به مقصد خاورمیانه بوده است. در سال ۲۰۱۵، ایران با داشتن سهم ۱۸ درصدی از کل بازار وارداتی خاورمیانه، پس از کشور ترکیه بزرگ ‌ترین واردکنندگان ورق آلیاژی در منطقه بوده است.

برای مثال ورق آلیاژی CK45 در حال حاضر از کشورهایی همچون اوکراین و کره جنوبی وارد کشور می شود. رشد و توسعه در افزایش واردات ورق آلیاژی، نشان دهنده روند رو به توسعه و رشد صنایع در ایران و کشورهای ذکر شده می باشد. زیرا ورق های آلیاژی محصولی با کاربردهای پیشرفته صنعتی می باشند و افزایش تقاضای این نوع محصول تنها در کشورهای در حال توسعه صنعتی به چشم می‌ خورد.

هر چند که وجود واحدهای تولید ورق های آلیاژی در ایران مانند مجموعه فولاد آلیاژی ایران، نیز نقش پر رنگی را در تامین ورق های آلیاژی مورد نیاز صنایع ما در پایین‌ دستی کشور مانند صنعت خودروسازی، نفت، گاز، پتروشیمی و ابزارسازی و بیش از ۲۰ صنعت موثر ایفا می‌ کنند.

بومی‌ سازی و طراحی و تولید فولادها و آلیاژهای جدید هر ساله در واحدهای تولید داخلی انجام می‌ شود. عمده ورق های آلیاژی مورد نیاز صنایع در ایران توسط شرکت ‌های فولاد مبارکه اصفهان، شرکت کاویان، شرکت اکسین اهواز، شرکت فولاد آلیاژی ایران ، شهید باهنر یا توسط واردات از کشورهای کره، چین و اوکراین تامین می گردد.

ویژگی و مزایای ورق آلیاژی

• ورق آلیاژی تحمل دمایی بالا و پایینی دارد؛
• ورق آلیاژی در برابر خوردگی و اکسیدشدن مقاوم است؛
• باعث افزایش مقاومت کششی می‌شود؛
• ورق آلیاژی کاملاً ضد زنگ بوده و در برابر نمک‌هایی دریایی مقاوم است؛
• ورق آلیاژی در برابر سایش مقاوم است؛
• ورق آلیاژی باعث کاهش نقطه ذوب می‌شود؛
• ورق آلیاژی درخشندگی و جذابیت ظاهری بیشتری دارد؛
• ورق آلیاژی باتوجه به ترکیب عناصر مختلف باعث افزایش سختی می‌شود؛
• ورق آلیاژی شکل پذیری بالایی داشته و به صورت لوله، میلگرد، اتصالات، ورق و… ساخته می‌شود.

کاربرد ورق آلیاژی

باتوجه به عناصر تشکیل دهنده ی ورق آلیاژی، کاربردهای متفاوتی برای این ورق وجود دارد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین کاربردهای ورق آلیاژی اشاره می نماییم:

• ساخت مخزن‌های تحت فشار؛
• از ورق آلیاژی در صنایع مختلف جهت ساخت قطعه و انواع ابزارها استفاده می‌شود؛
• در بخش‌هایی از پروژه‌های صنعتی که استحکام و دوام بالا مهم باشد از ورق آلیاژی استفاده می‌شود؛
• از ورق آلیاژی برای ساخت فولادهایی که در برابر اسید مقاوم باشد استفاده می‌شود؛
• ورق آلیاژی در راه سازی، پل سازی و شهرسازی کاربرد بسیار گسترده‌ای دارد؛
• در حالت کلی از این ورق در صنایع هوا فضا، نفت، گاز و پتروشیمی در بخش های گوناگون و تولید انواع تجهیزات استفاده می گردد.

انواع ورق آلیاژی

می توان از نظر روش ساخت و تولید، ورق های آلیاژی را به دو دسته کلی نورد گرم و نورد سرد طبقه ‌بندی نمود. اگر ورق آلیاژی را به روش نورد گرم تولید نماییم به آن ورق سیاه و اگر از روش نورد سرد برای تولید ورق آلیاژی استفاده شود به آن ورق سرد یا ورق روغنی می گویند. این ورق ها به صورت رول، کلاف شده و شیت در بازار عرضه می شوند.

ورق آلیاژی فولادی

یکی از انواع مهم ترین و پرکاربرد ورق آلیاژی، ورق فولادی می باشد که معمولا از آهن و کربن ساخته می ‌شود. ورق ‌های آلیاژی فولادی به شکل عمده از تختال یا همان اسلب(slab) که نوعی شمش تخت و عریض می باشد و در طی یک روش نورد گرم ساخته شده است و به شکل شیت یا رول در بازار فولاد ارائه می ‌شوند. در دیگر مقالات به طور کامل به ورق ‌های فولادی پرداخته ‌ایم و در این مقاله می خواهیم به چند نمونه از این ورق ها اشاره می‌کنیم و بعد به ورق ‌های آلیاژی غیر فولادی خواهیم پرداخت.

ورق آلیاژی St52

نوعی ورق سیاه می باشد که در آن از منگنز و سیلیسیم هم استفاده می شود و خاصیت جوش‌ پذیری و مقاومت خوبی دارد. ST نشان‌ دهنده‌ نوع آلیاژ آن است که به معنی فولادی بودن آن می باشد و عدد ۵۲ نشان می‌دهد استحکام کششی هر میلی‌متر مربع از این نوع ورق، ۵۲ کیلوگرم می باشد که مقاومت خیلی زیادی محسوب می ‌شود.

و به همین علت در تولید بعضی چارچوب پل ‌ها و ماشین ‌آلات سنگین مانند جرثقیل و ساخت لوله‌ ها، ریل‌ها، به کار می ‌رود. این نوع ورق فولادی با عنصرهایی مثل سیلیسیم و منگنز ترکیب می‌ شود، خیلی مقاوم می باشد و به سادگی برای جوشکاری از آن استفاده می شود.

ورق آلیاژی ST44

این ورق فولادی هم نوعی ورق سیاه به شمار می آید که از لحاظ روش ساخت و ساختار خیلی شبیه ST52 می باشد اما خاصیت مکانیکی و نسبت موادتشکیل‌ دهنده‌ آن کمی مختلف است. ورق ST44 در مقایسه با ورق ST52 کربن کم و در نهایت مقاومت کششی کمی دارد و در تولید قطعات صنعتی و هواپیما مختلف به کار می ‌رود.

ورق آلیاژی ST37

St37 به عنوان یک ورق سیاه می باشد که در عین حال که مقاوم و سخت است منعطف هم می باشد و برای صنعت هایی هم کاربرد دارد که به هر دو این ویژگی در کنار هم نیاز دارند و درنتیجه در تولید ماشین ‌آلات کشاورزی، کشتی‌، صنایع فولادی سنگین و تیرآهن از آن استفاده می شود.

ورق آلیاژی A283

A283 به عنوان یک ورق آلیاژی در چهار نوع گرید A، B، C و D ساخته و عرضه و طراحی،شده است و توانایی جوشکاری و خم‌ پذیری فوق ‌العاده ‌ای دارد. ورق آلیاژی A283 در مقایسه با بقیه ورق‌ های آلیاژی سری A کاربردهای راحت تر وساده ‌تری دارد و معمولا در تولید مخازن پرفشار و یا کم‌فشار و مخازن حمل سوخت کاربرد دارد.

ورق آلیاژی A36

A36 یک ورق روغنی و یا یک ورق فولادی سرد به حساب می آید که در آب شور مقاومت زیادی از خود نشان می ‌دهد و به همین علت به ورق دریا هم معروف می باشد. این ورق آلیاژی توانایی خم ‌پذیری کمی دارد و در زیردریایی ‌ها و کشتی ‌ها و بقیه وسایل حمل ‌ونقل دریایی از آن استفاده می شود.

ورق آلیاژی A516

A516 هم نوع دیگری از ورق سیاه می باشد که با ۴ گرید مختلف در بازار آهن‌آلات ارائه می ‌شود. جزء مهم ترین ومقاوم ‌ترین ورق‌های آلیاژی به شمار می ‌آید و در دماهای زیاد کیفیت بسیار خوبی از خود نشان می ‌دهد و درست به علت همین ویژگی ‌های خاص در پتروشیمی ‌ها و صنعت های مرتبط با گاز و نفت مورد استفاده قرار می ‌گیرد.

ورق آلیاژی ضدسایش

از ورق فولادی ضد سایش به علت مقاومت بسیار خوب آن در مقابل سایش در صنعت های غذایی،و همچنین ساخت و تولید یخچال ‌های صنعتی و دستگاه‌ های خمیرسازی و ابزارهای برش استفاده می گردد یعنی هر کجا که به مقاومت در مقابل ساییدگی و اصطکاک لازم داریم.

ورق آلیاژی برنج

در ترکیبات این ورق آلیاژی بر خلاف ورق ‌های فولادی جای آهن، فلز مس عنصر مهم و سازنده می باشد که عناصر دیگری مثل قلع، منگنز و روی و آلومینیوم، سرب، هم با آن ترکیب شده است و با تغییر دادن ترکیب وزنی این نوع ورق های آلیاژی انواع متفاوتی از آن ساخته می ‌شود که ویژگی های مختلفی نسبت به همدیگر بروز می‌ دهند.

ورق آلیاژی برنز

اگر چه فلز مهم و اصلی در این ورق آلیاژی نیز مس می باشد ولی فقط با عناصری مثل فسفر و قلع ترکیب می‌ شود و در صنعت های الکترونیکی برای ساخت قطعه های الکتریکی کاربرد دارد.